در این قسمت قصد داریم تا به شرح قتل شبه عمد بپردازیم . در تعریف این نوع از قتل آورده‌اند شبه عمد ، جنایتی است که وقوع آن مقصود جانی نبوده است ، هرچند فعل واقع شده بر مجنی علیه را قصد کرده باشد . در حقیقت سوءنیت عام وجود دارد ولی سوءنیت خاص وجود ندارد .
در بند ب ماده 295 قانون مجازات اسلامی در تعریف آن آورده است : قتل یا جرح یا نقص عضو که به طور خطا شبیه عمد واقع میشود و آن در صورتی است که جانی قصد فعلی را که نوعاً سبب جنایت نمی‌شود داشته باشد و قصد جنایت را نسبت به مجنی علیه نداشته باشد . مانند آنکه کسی را به قصد تادیب به نحوی که نوعاً سبب جنایت نمی‌شود بزند و اتفاقاً موجب جنایت گردد یا طبیبی مباشرتاً بیماری را به طور متعارف معالجه کند و اتفاقاً سبب جنایت بر او شود .»
مراد قانونگذار از واژه جنایت استعمال شده در عبارات مذکور همان جنایت واقع شده بر مجنی علیه است و نه مطلق جنایت . بنابراین اگر کسی به قصد ایراد ضرب دیگری را مصدوم سازد و به طور اتفاقی و کاملاً غیرمنتظره منتهی به مرگ مجنی علیه شود ، قتل مقصود جانی نبوده است پس قتل در زمره شبه عمد قرار می‌گیرد . زیرا اگرچه جانی قصد فعل واقع شده را بر مجنی علیه دارد ولی نتیجه را قصد نکرده است . دقت کنید که او صرفاً قصد ضرب داشته و این ضرب به طور نوعی سبب مرگ نمی‌شده ولی اتفاقاً در آن مورد موجب مرگ گردیده است .
در مجموع در تعریف این نوع جنایت می‌توان گفت : شبه عمد جنایت غیر مقصودی است که از فعل غالباً غیرکشنده‌ای که عمداً بر مجنی علیه اعمال شده حاصل آمده است .»
در واقع قتل شبه عمد ترکیبی از قتل عمد و قتل خطایی است . زیرا از جهت وجود قصد فعل با جنایات عمدی کاملاً شبیه بوده و به همین دلیل آن را شبه عمد نامیدند و از جهت خطای در قصد نتیجه با جنایایت خطایی شباهت کامل دارد.
در یک جمع‌بندی کلی باید بگوییم در هر سه نوع از قتل هم عنصر قانونی و هم عنصر مادی وجود دارد ولی از جهت عنصر معنوی تفاوت‌های زیادی با هم دارند که عبارت است از :
قتل عمد = قصد و سوءنیت عام (قصد فعل) + قصد و سوءنیت خاص (قصد نتیجه)
قتل خطای محض = نه قصد و سوءنیت عام (قصد فعل) + نه قصد و سوءنیت خاص (قصد نتیجه)
قتل شبه عمد = قصد و سوءنیت عام (قصد فعل) + نه قصد و سوءنیت خاص (قصد نتیجه)
مقالات حقوقی ... رحم اجاره ای (قسمت دوم)
قصد ,قتل ,جنایت ,عمد ,سوءنیت ,شبه ,شبه عمد ,و سوءنیت ,مجنی علیه ,قصد فعل ,قصد نتیجه
درباره این سایت